بحران سالمندی و حسرت توسعه ایران
اغلب کشورهایی که در دهه‌های اخیر توسعه یافته و یا در مسیر توسعه قرار گرفتند یک اشتراک مهم دارند که آن هم جوان بودن جمعیت در ابتدای مسیر حرکت به سوی توسعه است. تقریبا اندک مواردی دیده می‌شود که کشوری از فرصتی که جوانی جمعیت در اختیارش قرار داده برای نیل به توسعه استفاده نکرده باشد. البته کشورهایی که دچار کمبود منابع و یا جنگ هستند از این قاعده مستثنی بوده‌اند. چرا که عملا امکان بهره بردن از این فرصت استثنایی را ندارند. اما ایران تقریبا تنها نمونه از کشورهای توسعه نیافته‌ای است که با وجود دسترسی گسترده به منابع و بهره‌مندی از امنیت نسبی نتوانسته از فرصت جوانی ترکیب سنی جمعیت در حدود دو دهه اخیر استفاده کند.
پژوهشگران حوزه توسعه معتقدند جوانی جمعیت و اصطلاحا باز شدن «پنجره جمعیتی» فرصتی طلایی برای کشورهای توسعه نیافته‌ای است که حاکمانشان انگیزه و اراده‌ای برای توسعه و پیشرفت دارند. به بیان ساده‌تر در کشوری که تعداد شاغلان و نیروهای مولد بیشتر از شهروندان از کارافتاده و سالمند باشد، شانس بیشتری برای دستیابی به توسعه وجود دارد.
برای درک بهتر این موضوع بد نیست به این مثال معروف بین جمعیت شناسان و توسعه گرایان دقت شود. فرضا خانواده‌ای چهار نفره متشکل از پدر، مادر و دو فرزند را در نظر بگیرید. حال اگر پدر و یا مادر یکی از والدین به دلیل از کارافتادگی به جمع این خانواده بپیوندد طبیعتا هزینه‌های زندگی افزایش خواهد یافت. این افزایش هزینه تبعاتی در پی دارد که مهمترین آن فرسودگی نیروهای مولد و نان‌آور خانواده و همچنین کاهش منابع لازم جهت تحصیل، فراغت، درمان و در یک کلمه بقا و سپس پیشرفت فرزندان این خانواده است. این مثال ساده را می‌توان به جوامع بزرگ انسانی تعمیم داد. به گونه‌ای که اگر نسبت جمعیت سالمندان یک کشور به نیروی شاغل و مولد هرچه کوچکتر شود، نهایتا منابع بیشتری نیز باید در جهت تامین هزینه‌های جاری زندگی سالمندان هزینه شود.
یکی از شاخص‌هایی که می‌تواند نسبت بین شاغلان و بازنشستگان (نه لزوما سالمندان) را توضیح دهد نسبت نیروی کار شاغلی که حق بیمه پرداخت می‌کند به تعداد مستمری‌بگیران و بازنشستگان حقوق بگیر از صندوق‌های بازنشستگی است. در واقع این شاخصه آشکار می‌کند که در یک جامعه چند نفر در ازای یک بازنشسته کار می‌کنند؟ به عبارتی چند نفر کار می‌کنند تا هزینه نگهداری از یک بازنشسته تامین شود؟ این نسبت در کشورهای توسعه یافته ۶ به ۱ بوده و در کشورهای در حال توسعه نیز ۳ به ۱ است. یعنی در کشورهای پیشرفته در بهترین حالت ۶ نفر به ازای یک بازنشسته مشغول به کار هستند. اما در کشورهای در حال توسعه به طور میانگین ۳ نفر کار می‌کنند تا هزینه نگهداری از یک بازنشسته تامین شود. اما این نسبت در ایران حدود ۱.۵ به ۱ است. یعنی به ازای هر سالمند تنها ۱.۵ نفر در حال کار بوده و اصطلاحا به عنوان نیروی مولد شناخته می‌شود.
از همین رو است که گفته می‌شود جوان شدن جمعیت یک کشور می‌تواند بهترین موقعیت برای حاکمیتی توسعه‌گرا باشد تا در مسیر پیشرفت کشور حرکت کند. چرا که طبیعتا نیروی کار بیشتری در مقایسه با نیروی از کارافتاده و سالمند در اختیار دارد. این وضعیت عموما در اغلب کشورهای جهان در حدود نیم قرن اخیر منجر به توسعه و یا جهش‌های بزرگ کشورها به سمت توسعه شده است. چین، ژاپن، شیلی و حتی کره‌جنوبی از جمله مهمترین مثال‌هایی هستند که در شرایط مشابهی قرار داشتند و فرصت طلایی باز بودن پنجره جمعیتی را از دست نداده و حالا خود را در جرگه کشورهای توسعه یافته جهان می‌بینند.
اما همانطور که گفته شد ایران تنها موردی است که با وجود بهره‌مندی از دو عنصر منابع و امنیت، نتوانسته از فرصتی که جوانی جمعیت در اختیار حاکمانش قرار داده بود برای رسیدن به توسعه استفاده کند. البته از سال ۱۳۹۵ به این سو هیچ سرشماری رسمی و دقیقی در ایران انجام نشده اما گفته می شود نرخ رشد جمعیت در سال ۱۴۰۲ حدودا ۰.۷درصد بوده و در مقایسه با ۱۰ سال گذشته کاهش قابل توجهی را نشان می‌دهد.
ضمن اینکه روند کاهش نرخ رشد جمعیت از اواسط دهه ۷۰ شروع شده و حالا به اوج خود رسیده است. اما نتیجه این تغییر رویه جامعه در قبال فرزندآوری باعث شده تا متولدین دهه ۶۰ بزرگترین گروه سنی را در جامعه ایران به خود اختصاص دهند. گروهی که با ورودش به بازار کار انتظار می‌رفت شاهد جهش محسوسی در بازار کار، تولید و در نهایت کلیت اقتصاد ایران باشیم. اما به چندین دلیل مختلف این اتفاق رخ نداد و باعث شد فرصت طلایی که جوانی جمعیت برای ایران فراهم کرده بود منجر به توسعه نشود.
از جمله مهمترین موانع یاد شده می‌توان به شروع مناقشه هسته‌ای همزمان با ورود متولدین دهه ۶۰ به بازار کار، روی کار آمدن دولت احمدی نژاد و پول پاشی گسترده در پی افزایش قیمت جهانی نفت، وضع تحریم‌های بانکی و نفتی علیه جمهوری اسلامی در پی تغییر رویکرد ناشی از روی کار آمدن محمود احمدی نژاد، بروز مخاطرات و بحران های زیست محیطی در بخش‌های مختلف کشور و همچنین از بین رفتن امیدها در پی خروج ایالات متحده از برجام توسط دونالد ترامپ اشاره کرد.
البته به طور کلی می‌توان گفت مانع اصلی بر سر راه توسعه ایران با وجود فراهم بودن بستر لازم در بطن جامعه، سیاست‌گذاری دولت‌های نهم و دهم در حوزه روابط بین‌الملل و خصوصا پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی بود. هرچند عوامل خارجی نیز تاثیرات بسزایی روی این موضوع داشتند اما بسیاری اعتقاد دارند اگر جمهوری اسلامی به سمت عادی‌سازی نقش خود در منطقه و جهان حرکت کرده بود حالا وضعیت تفاوت معناداری با آنچه امروزه شاهدش هستیم داشت.
اما ایزوله شدن ایران از بازارهای بین المللی و جا ماندن از رقابت داغ و تنگاتنگ تجارت خارجی در خاورمیانه باعث شد تا فرصت توسعه بسوزد. از طرفی هم این رویکرد نه تنها فرصت‌سوزی بزرگی محسوب می‌شود، بلکه باعث ایجاد یک فرابحران عجیب در قلب جامعه ایرانی شده است. بحرانی که از آن با عنوان سالمندی جمعیت یاد می‌شود. کاهش مداوم و بی وقفه نرخ رشد جمعیت در دو دهه اخیر باعث شده تا متولدین دهه‌های هفتاد، هشتاد و نود به ترتیب کوچکتر از دهه‌های قبلی خود شوند.
بنابراین ایرانیان در سالهای آینده مجبورند بیشتر کار کنند تا هزینه نگهداری از سالمندان و حقوق بازنشستگان تامین شود. باید توجه داشت متولدین دهه ۶۰ با توجه به سن بازنشستگی در ایران حدود ۱۰ سال دیگر وارد دوران بازنشستگی می‌شوند. در این صورت گروه های سنی که به مراتب کوچکتر از دهه ۶۰ هستند باید کار کنند تا بزرگترین گروه سنی جمعیت ایران دوران بازنشستگی خود را پشت سر بگذارد. شواهد هم نشان می‌دهد که جامعه ایرانی تمایل چندانی برای فرزندآوری در شرایط کنونی ندارد. بسیاری معتقدند وضعیت وخیم معیشتی، ناامنی در خاورمیانه، بحران‌های ریز و درشت محیط زیستی و… از جمله مهمترین دلایل کاهش نرخ فرزندآوری در میان زوج‌های ایرانی هستند. از طرفی هم وضعیت به گونه‌ای پیش می‌رود که جامعه سیگنالی امیدوارکننده از آینده کشور را دریافت نمی‌کند و از همین رو برای صاحب فرزند شدن دچار تردیدهای بسیار زیادی است. نباید فراموش کرد که در پایان سال ۱۴۰۲ برای اولین بار در ۱۰۰ سال اخیر ایران شاهد تورم بیش از ۳۰ درصدی به مدت ۳ سال پیاپی بوده است. به عبارتی به نظر می رسد دولت و جامعه به تورم های بالای ۳۰ و ۴۰ درصدی عادت کرده است. در چنین وضعیتی تولید و رشد اقتصادی اولین قربانیانی هستند که موجب کاهش نرخ مشارکت اقتصادی شهروندان و افزایش نرخ بیکاری در کشور می‌شود.
رویکرد دولت ابراهیم رئیسی در قبال مذاکرات اتمی جهت رفع تحریم نیز نشان داد که آینده چندان درخشانی در انتظار کشور نیست. چرا که دولت سیزدهم تصمیم دارد از طریق دور زدن تحریم به بقای نباتی اقتصاد ادامه دهد و در چنین شرایطی چشم اندازی برای پیشرفت و توسعه نیز وجود نخواهد داشت. جامعه نیز دقیقا این سیگنال را دریافت کرده و به نظر می‌رسد برنامه‌ای جدی برای تشکیل خانواده و فرزندآوری نداشته باشد. این فضای ناامیدی باعث شده تا نیروی متخصص و حتی نیمه متخصص ایرانی کوچکترین فرصتی برای مهاجرت را از دست ندهد. این اتفاق نیز باعث کاهش چشمگیر نرخ رشد جمعیت در سالهای پیش رو خواهد شد.
مجموعه این عوامل نشان می‌دهد که ایران در دقیقا در دوره‌ای که درگیر پرونده اتمی و تورم های دو رقمی بوده، در واقع بزرگترین و بهترین فرصت برای توسعه را از دست داده است. با توجه به اینکه سن بازنشستگی در ایران نیز در مقایسه با کشورهای جهان بسیار پایین است می توان گفت که متولدین دهه ۶۰ فاصله چندانی با بازنشستگی ندارند و عملا این فرصت از دست رفته تلقی می شود. نباید فراموش کرد که کسری بودجه مزمن دولت در ایران نیز باعث شده تا صندوق‌های بازنشستگی به عنوان یکی از سیبل‌های همیشگی برای دولت جهت تامین کسری همواره در معرض دست درازی باشند. کارشناسان نیز بارها از وجود ابربحرانی تحت عنوان «ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی» در پی استقراض دولت هشدار داده‌اند.
بنابراین نه تنها در سالهای آتی شاهد برهم خوردن تعادل سنی بین گروه‌های جمعیتی خواهیم بود، بلکه ورشکستگی صندوق‌های بازنشستگی نیز خود سیلی از مشکلات را ناشی از عدم توانایی صندوق‌ها در پرداخت حقوق بازنشستگان در سالهای آتی را در پی خواهد داشت. از همین رو است که گفته می‌شود ایران نه تنها فاصله بسیار زیادی با توسعه دارد بلکه با اتخاذ سیاست‌های نادرست و غیراصولی فرصتی طلایی را تبدیل به تهدیدی اساسی کرده است.
نویسنده: سهند اینانلو
Женский онлайн-журнал https://gorod-lubvi.com.ua о красоте, стиле и уходе. Советы визажистов, подбор образов, секреты молодости, модные тренды. Всё, чтобы чувствовать себя уверенно и выглядеть на миллион. Будь в курсе, вдохновляйся и подбирай стиль по душе.
Женский онлайн-журнал https://inclub.lg.ua о силе выбора. Карьера, финансы, тайм-менеджмент, уверенность, стиль и баланс. Для женщин, которые двигаются вперёд, строят, влияют, мечтают. Говорим по делу — без стереотипов и с уважением к вашему пути.
I fully support this viewpoint, and I think it’s a perspective worth considering. I read a similar article on https://lode88.us.com/, and it reinforced my belief in this idea.
Very good article! We are linking to this particularly great article on our site. Keep up the great writing.
Pretty! This has been an extremely wonderful post. Thank you for supplying these details.
Портал для женщин https://prettiness.kyiv.ua которые любят жизнь во всех её красках. Советы, мода, рецепты, отношения, вдохновение, дом и путешествия. Каждый день — новая идея, интересная мысль и повод улыбнуться.
Портал для активных https://onlystyle.com.ua стильных, современных женщин. Мода, карьера, здоровье, бьюти-тренды, фитнес, лайфхаки, вдохновение. Будь в курсе, живи ярко, выбирай смело. Никаких скучных статей — только драйв, стиль и реальная польза.
Модный журнал https://psilocybe-larvae.com всё о стиле, трендах, бьюти-новинках, звёздах и вдохновении. Образы с подиумов, советы стилистов, актуальные коллекции, мода улиц и мировые бренды.
Профессиональный массаж Ивантеевка: для спины, шеи, поясницы, при остеохондрозе и сколиозе. Медицинский и спортивный подход, опытные специалисты, точечное воздействие. Снятие болей, восстановление подвижности, улучшение самочувствия.
Онлайн-портал для женщин https://rpl.net.ua всё о жизни, стиле, здоровье, отношениях, карьере, детях, красоте и вдохновении. Полезные статьи, советы, идеи и актуальные темы.
Как найти хорошего психолога. Психолог Ялта Психолог по переписке.
Задайте интересующие вас вопросы или запишитесь на сеанс к психологу.
Нужен хороший психолог?
Мы обязательно поможем преодолеть эмоциональный кризис, избавиться от тревожности и апатии, справиться со стрессом и депрессией, связанными с неуверенностью и многим другим.
46580 проверенных отзывов.
Психолог онлайн анонимно. Психолог Ялта Голосовой анонимный чат.
Услуги психолога · — Консультация психолога.
Правильно оценить происходящее в жизни и найти выход из сложившейся жизненной ситуации.
Поможет поставить цель терапии и приведет к результату.
Женский онлайн-портал https://sweaterok.com.ua это не просто сайт, а поддержка в повседневной жизни. Честные темы, важные вопросы, советы и тепло. От эмоций до материнства, от тела до мыслей.
Онлайн-журнал для женщин https://tiamo.rv.ua которые ищут баланс. Психология, эмоции, отношения, самоценность, женское здоровье. Честные тексты, поддержка, путь к себе. Пространство, где можно дышать глубже, читать с удовольствием и чувствовать, что тебя понимают.
Женский онлайн-журнал https://trendy.in.ua о выборе, деньгах, успехе и личных целях. Как совмещать карьеру и семью, строить бизнес, говорить “нет” и заботиться о себе. Истории, советы, интервью, вдохновение. Для тех, кто идёт вперёд — в своих темпах и с опорой на себя.
Онлайн фитнес-журнал https://bahgorsovet.org.ua полезные статьи от тренеров и нутрициологов: программы тренировок, восстановление, питание, биомеханика, анализ ошибок. Говорим на языке результата. Научный подход без воды — для тех, кто ценит эффективность.
Всё о лечении диабета https://diabet911.com типы заболевания, симптомы, диагностика, питание, образ жизни и лекарственная терапия. Объясняем просто и понятно. Актуальная информация, советы врачей, статьи для пациентов и близких.
Сайт о здоровье глаз https://eyecenter.com.ua полезные статьи, советы офтальмологов, симптомы заболеваний, диагностика, лечение, упражнения для зрения. Всё о профилактике, коррекции, очках, линзах и современных методах восстановления.
Сайт для женщин https://expertlaw.com.ua которые любят моду, красоту и стильную жизнь. Актуальные тренды, советы по уходу, подбор образов, вдохновляющие идеи для гардероба и макияжа.
The breadth in this article is exceptional.
Анонимный онлайн психолог. Кто такой Сеансы с психологом.
Раздражительность на членов своей семьи.
Онлайн сессия от 7050 руб.
Личные или онлайн-встречи с высококвалифицированными специалистами.
Задайте интересующие вас вопросы или запишитесь на сеанс к психологу.
Психолог спб отзывы. Кто такой Психолог по отношениям онлайн.
Мы обязательно поможем преодолеть эмоциональный кризис, избавиться от тревожности и апатии, справиться со стрессом и депрессией, связанными с неуверенностью и многим другим.
63615 проверенных отзывов.
Нужен хороший психолог?
написать диплом на заказ стоимость написать дипломную работу
реферат заказать https://referatymarketing.ru
Чат анон. Кто такой Психолог онлайн 24.
Запись на прием, оплата, подробная информация о специалистах и отзывы клиентов.
Анонимный прием.
8606 проверенных отзывов.
Онлайн чат с людьми. Кто такой Видеочат без регистрации.
Услуги психолога · — Консультация психолога.
Частые разногласия с самыми близкими.
Нужен хороший психолог?
Анонимный прием.
Сайт о мужском здоровье https://kakbog.com достоверная информация о гормональном фоне, потенции, урологических проблемах, профилактике, питании и образе жизни. Советы врачей, диагностика, лечение, препараты.
Современный медицинский портал https://medfactor.com.ua с упором на технологии: телемедицина, онлайн-запись, цифровые карты, расшифровка анализов, подбор препаратов. Удобный доступ к информации и поддержка на всех этапах — от симптомов до выздоровления.
Надёжный медицинский портал https://pobedilivmeste.org.ua с удобной навигацией и актуальной информацией. Болезни, симптомы, приёмы врачей, анализы, исследования, препараты и рекомендации.
I completely agree, this perspective makes a lot of sense. I recently found a very similar discussion on https://vk88s.net/, and it clarified some of the points you’ve made.
Мужской портал https://realman.com.ua всё, что интересно и полезно: спорт, здоровье, стиль, авто, отношения, технологии, карьера и отдых. Практичные советы, обзоры, мнения и поддержка.
Кулинарные рецепты https://kulinaria.com.ua на каждый день и для особых случаев. Домашняя выпечка, супы, салаты, десерты, блюда из мяса и овощей. Простые пошаговые инструкции, доступные ингредиенты и душевные вкусы.
Сайт для мужчин https://phizmat.org.ua всё о жизни с характером: здоровье, спорт, стиль, авто, карьера, отношения, технологии. Полезные советы, обзоры, мужской взгляд на важные темы.
I particularly enjoyed the approach this was presented.
Новостной портал https://sensus.org.ua главные события дня в России и мире. Политика, экономика, общество, культура, спорт и технологии. Только проверенные факты, оперативные сводки, мнения экспертов и честная подача.
медицинский портал https://pobedilivmeste.org.ua с удобной навигацией и актуальной информацией. Болезни, симптомы, приёмы врачей, анализы, исследования, препараты и рекомендации.
онлайн займы онлайн займ кредит
Noten musik klavier noten von klavier
Wonderful post! We will be linking to this particularly great post on our website. Keep up the good writing.
Let me know what type of content you’d like to see more of in the future!
Giao diện mobile của sails.uk.com không tối ưu, gây khó khăn khi sử dụng trên điện thoại
I completely agree with your thoughts on this, and I’ve encountered similar opinions on https://taiwin79.digital/. It’s great to see others exploring this topic with such depth.
This is the kind of information I look for.
I completely agree with this. There’s an article on https://gen88s.pro/ that covers the same topic and provides additional context that supports your perspective.
Hi there! I just would like to offer you a huge thumbs up for the excellent information you’ve got here on this post. I am coming back to your blog for more soon.
как можно взять займ микрозаймы онлайн
This is the right web site for anybody who really wants to understand this topic. You understand so much its almost tough to argue with you (not that I really will need to…HaHa). You definitely put a fresh spin on a subject that’s been written about for ages. Wonderful stuff, just wonderful.
Пианино ноты фортепиано ноты
Только лучшие Калининград аккредитованные гиды ждут вас.
На нашем сайте вы найдёте поздравительные картинки для любого случая. Яркие изображения, тёплые слова, праздничное настроение и стильный дизайн. Поделитесь эмоциями с близкими и сделайте каждый день особенным. Обновления каждый день, удобный формат, всё бесплатно!